Toneelschrijver, waar theater tot leven komt.
Feedback geven en ontvangen,
op het toneel, in het theater en daarnaast.
Communicatie
Praten, je doet het van kindsbeen af, alle dagen van de week. Je zou er dus vanuit kunnen gaan dat je zo ongeveer een communicatie-expert bent. En toch durft het bij die communicatie soms nog eens mislopen. Voor we dieper ingaan op het geven en ontvangen van feedback is het interessant om te kijken hoe communicatie precies in zijn werk gaat.
Alles begint met een boodschap, iemand wil een boodschap over brengen aan een ander. De persoon die de boodschap wil overbrengen wordt de zender genoemd. Deze zender zal zijn gedachten omzetten in woorden, beelden en lichaamstaal. Deze omgezette gedachten worden via een bepaald kanaal naar de ontvanger gestuurd. Dit kan door tegen de ontvanger te spreken, maar ook door een brief, email, sms, snapchat of welk ander medium er gebruikt wordt. Deze boodschap komt dan aan bij de ontvanger en klaar, toch?
Helaas loopt communicatie niet altijd zo eenvoudig. Stel je maar voor dat er net een trein voorbijrijdt terwijl jij aan het spreken bent. De kans dat de persoon tegen wie jij aan het spreken was de boodschap goed heeft verstaan is al een stuk kleiner. Maar er kan ook iets mislopen bij het versturen van een mail of sms… Deze mogelijke storingen in het overbrengen van een boodschap worden ruis genoemd.
Maar zelfs wanneer die storingen er niet zijn kan het nog mislopen. Zo zal de ontvanger de woorden, beelden en lichaamstaal gaan decoderen. Dit wil zeggen dat hij alle informatie die hij krijgt zal interpreteren en er een betekenis aan zal geven. Maar de betekenis die een ontvanger aan die informatie geeft is niet altijd dezelfde als de zender heeft bedoeld. Heeft de ontvanger de informatie verkeerd geïnterpreteerd, of is het de zender die zijn boodschap niet goed heeft gecodeerd of verpakt, of misschien wel een combinatie van de twee.
Je merkt al snel dat communiceren op verschillende punten kan foutlopen. En we hebben het dan nog maar over één boodschap gehad, want de ontvanger zal na het ontvangen van een boodschap een reactie gaan geven op de boodschap die hij ontvangen heeft, en zal zo de rol van zender gaan innemen. En net zoals hierboven beschreven kan er bij deze reactie weer evenveel mislopen als bij de eerste boodschap. Niet verwonderlijk dat er zoveel misverstanden ontstaan bij communicatie.
Het geven en ontvangen van feedback is dus in eerste instantie ervoor zorgen dat de boodschap die je wil overbrengen goed wordt verstaan en wordt begrepen zoals jij deze bedoeld. Hieronder vind je een aantal essentiële tips om goede feedback te geven en om feedback op een goede manier te ontvangen.
Communicatieve vaardigheden zijn een belangrijke eigenschap bij het toneel. Niet alleen moeten acteurs in staat zijn om toneelteksten over te brengen naar een publiek, ook moet er een goede communicatie zijn tussen alle disciplines die samenwerken aan een voorstelling. Een essentieel onderdeel van deze communicatie is het geven en ontvangen van feedback. Er wordt ook wel eens over het geven van kritiek gesproken, maar omdat kritiek een negatieve bijklank heeft wordt meestal de voorkeur gegeven aan het woord feedback.
Feedback geven
In het theater is het geven van feedback belangrijk om een mooie voorstelling te kunnen maken. Maar ook naast het toneel, in het dagelijkse leven kan een goede manier van feedback geven je een stuk vooruit helpen. Maar waar is dat dan goed voor dat geven van feedback? Er zijn verschillende functies van feedback. Zo kan je ongewenst gedrag corrigeren, maar ook positief gedrag stimuleren. Je kan begrip voor elkaar vergroten en de relaties tussen personen verduidelijken. In een relatie tussen regisseur en acteur zal feedback meestal gaan over de acteerprestaties en hoe de regisseur deze anders wil zien of deze wil behouden. Maar feedback kan ook gebruikt worden in overleg met de theatertechniekers en decorbouwers. Belangrijk bij het geven van feedback is dat je het gedrag dat je hebt waargenomen duidelijk beschrijft. Wees hier duidelijk en ondubbelzinnig in. Hou je ook bij de feiten en probeer te vermijden je eigen gedachten en interpretatie van deze feiten mee te nemen in je boodschap. Benoem de zaken zoals ze zijn gebeurd, je kan het bijvoorbeeld hebben over “tijdens deze scène heb je die zin vergeten te zeggen” en niet over “je vergeet altijd je tekst”. Probeer verder ook je boodschap vanuit de ik-vorm te geven. “Ik heb je tijdens die scène niet goed verstaan” is betere feedback dan “Jij praat altijd onduidelijk”. Met deze tips kan je rekening houden om je boodschap op een goede manier te coderen. Verder moet je ook proberen zo weinig mogelijk ruis te hebben tijdens het geven van je feedback. Zorg daarvoor altijd voor een rustige omgeving waar geen achtergrondlawaai is en waar je niet gestoord wordt. In de praktijk zal dit bij het toneel meestal zijn na een gerepeteerd deel waarbij alle acteurs naar de regisseur luisteren en de regisseur zijn feedback zal geven. In een andere situatie is een aparte ruimte waar weinig lawaai is zeer geschikt om feedback te geven. Op deze manier is de kans het grootst dat de boodschap goed aankomt bij de ontvanger. Waar je bij het geven van feedback echter geen invloed op kan uitoefenen is hoe de ontvanger jouw boodschap zal decoderen. Daarom is het uitermate belangrijk dat je de kans geeft aan de ontvanger om zelf te reageren op jouw feedback. Als laatste is tijd een belangrijk gegeven bij het geven van feedback. Zorg dat je voldoende tijd hebt om jouw feedback te kunnen geven en iedereen te laten reageren. Wacht dus niet tot vijf minuten voor het einde van de repetitie om snel even feedback te geven, maar zorg ervoor dat je je tijd kan nemen om dit te doen. Probeer ook om alle acteurs feedback te geven, ook al hebben ze een goede repetitie gespeeld, dan kan dit ook meegegeven worden als feedback.
Feedback ontvangen
Feedback ontvangen is niet gemakkelijk, het is vaak zelfs moeilijker dan het geven van feedback. Alles heeft te maken met het feit dat je in een kwetsbare positie komt als je feedback krijgt. Belangrijk bij het krijgen van feedback is het te beschouwen als een positief gegeven waarin je leerkansen kan vinden die je helpen om te groeien. Wanneer je als acteur geen feedback wil ontvangen of aanvaarden zul je een grote kans missen om nog verder te groeien in je acteren. Daarom is het belangrijk om te luisteren naar de feedback en hiervoor open te staan. Probeer wanneer je denkt de boodschap niet goed begrepen te hebben, of wanneer je het hier niet mee eens bent te reageren op een gepaste manier. Let hierbij op dat je niet in de verdediging schiet, opbouwende feedback die over een werkpunt aangeeft is steeds bedoeld als hulpmiddel om je te doen groeien, niet als aanval.Wanneer je de boodschap goed hebt ontvangen is het aan jou om deze feedback te beoordelen. Herken ik mezelf in deze feedback, hecht ik hier belang aan? En daarna kan je beslissen wat je met deze feedback gaat doen. Je kan deze accepteren, en je gedrag ernaar aanpassen. Je kan deze feedback maar onzin vinden en er besluiten niets mee te doen. Of je kan aan je vrienden vragen of zij zich in die feedback herkennen. Bij het toneel is het belangrijk om, wanneer je het niet eens bent met bepaalde feedback, dit te bespreken met de regisseur. Hou er rekening mee dat je op dat moment zelf feedback gaat geven aan de regisseur en best rekening houdt met de bovenstaande tips voor het geven van feedback. Wanneer zowel het geven als ontvangen van feedback op het toneel, in het theater of daarbuiten in alle vertrouwen en openheid kan verlopen ontstaat er een veilig klimaat waarin iedereen zich kan ontplooien.